İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir Düzeltilir Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayanlar Ne Yapabilir

İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir – Düzeltilir. Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayanlar Ne Yapabilir ?

İşveren tarafından işten çıkarılan veya kendisi işten çıkan işçiyle ilgili olarak işverenin 10 günlük süre içerisinde SGK’ya sigortalı işten ayrılış bildirgesi vermesi, bu bildirgenin 16 numaralı bölümüne de sigortalının işten ayrılış nedenini (kodunu) yazması gerekmektedir.

Öte yandan, işten çıkan veya çıkarılan işçiyle ilgili olarak SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodu önemli olup, gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bazı durumlarda işçinin büyük hak kaybına yol açmakta, örneğin işçi hak ettiği halde sırf işten çıkış kodunun uymaması nedeniyle işsizlik maaşı alamamaktadır, çünkü İŞKUR işsizlik maaşı için başvuran işçinin prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartları yanında SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun da uygun olup olmadığına bakmaktadır. Benzer şekilde SGK’ya işten çıkış nedeni olarak bildirilen 29 kodu “işveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” yani yüz kızartıcı bir davranış nedeniyle fesih anlamına geldiğinden, bu kod çalışanın hizmet dökümünde bir leke olarak kalmaktadır. Özellikle pandemi nedeniyle getirilen ve halen devam eden fesih (işçi çıkarma) yasağında, işveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih yasak kapsamına girmediğinden, son zamanlarda gerçeğe aykırı olarak işten çıkış nedeni kısmına 29 işten çıkış kodunu yazan işverenlerin sayısı da artmıştır.İşveren için pek önemi olmayan bu işten çıkış kodu işçi açısından çok önemli

SGK’ya Bildirilen İşten Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir ?

SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe aykırı olduğunu düşünen işçi işverenden düzeltilmesini talep edebilir. Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin fesih (işten çıkış) tarihinden itibaren 10 gün içerisinde SGK’ya verilmesi gerektiğinden, SGK’ya verilen sigortalı işten ayrılış bildirgesinde yanlış / hatalı / gerçeğe aykırı işten çıkış kodunun yazılmış olması halinde, işten çıkış tarihi üzerinden 10 gün geçmemişse, e-bildirge sitemi üzerinden işveren rahatça düzeltme yapabilir, verdiği bildirgeyi iptal edil yeni bildirge de verebilir. 10 günlük süre geçtikten sonra ise artık işverenin düzeltme yapması mümkün olmayıp, işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezine / İl Müdürlüğüne başvurması gerekir. Öte yandan 2013/11 sayılı SGK Genelgesinde; işverenlerin işten ayrılış nedenine yönelik değişiklik taleplerinin, buna ilişkin belgelerle müracaat edilmesi halinde kabul edileceği belirtilmiştir.

İşçi İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi İçin Kendisi SGK’ya Başvurabilir mi ?

SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe aykırı olduğunu düşünen işçi, kendisi değişiklik için SGK’ya başvursa bile, SGK işçinin değişiklik talebini kabul etmez. Çünkü konuya ilişkin olarak 2013/11 sayılı SGK Genelgesinde; “sigortalıların işten ayrılış nedenine yönelik talepleri işverenle birlikte müracaat etmişse değiştirilecek, bunun dışında sigortalı taleplerinde işten ayrılış nedeni ile ilgili herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır” açıklamasına yer verilmiştir. Dolayısıyla işten çıkış kodunun değiştirilmesini isteyen işçi, SGK’ya işverenle veya işvereni temsile yetkili biriyle başvurursa SGK ancak o zaman değişiklik talebini kabul eder.

İşveren Değişiklik Talebini Kabul Etmemişse İşçi Başka Hangi Yolları İzleyebilir ?

İşçi – işveren arasındaki uyuşmazlıklarda çok az istisna hariç, önce arabulucuya başvurulması gerekmektedir.Ancak işten çıkış kodunun düzeltilmesi talebi arabulucuya başvurulacak konular içerisinde yer almamaktadır. Buna rağmen işçi arabulucuya verdiği dilekçede işten çıkış kodunun düzeltilmesi talebini yazsa ve işveren de arabulucudaki görüşme aşamasında bunu kabul etse bile, bu değişiklik için yine işverenin SGK’ya değişikliğe gerekçe olan belgelerle başvurması gerekir. Örneğin, arabulucuda işveren SGK’ya bildirdiği fesih sebebinin doğru olmadığını, işçiye ihbar ve / veya kıdem tazminatı ödemeyi kabul ettiğini belirtmiş ve arabulucu tarafından düzenlenen son tutanakta bu husus belirtilmişse, buna istinaden işveren SGK’ya işten çıkış kodunun değiştirilmesi için başvurabilir.

Bunun dışında, işten çıkış kodunun değiştirilmesini talep ettiği halde işveren tarafından bu talebi kabul edilmeyen işçinin İş Mahkemesinde dava açması gerekir.

Sorun Sadece İşsizlik Maaşı Alamamak İse

İşveren tarafından gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bildirilen, işverenden değiştirilmesini talep ettiği halde işten çıkış kodu değiştirilmeyen ve bu işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı alamayan işçi, eğer elinde ihbar veya kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu, arabulucu tutanağı, feshe ilişkin belgeler gibi somut belgeler varsa, bu belgelerle İŞKUR’a başvurması halinde İŞKUR başvuruyu değerlendirip, yine işsizlik maaşı ödemektedir. Dolayısıyla sorun sadece işsizlik maaşı alamamaksa, belirttiğimiz gibi elinde somut belgeler olan işçinin işten çıkış kodunun değiştirilmesi için SGK’ya başvurmasına da gerek yoktur, doğrudan İŞKUR’a başvurması yeterlidir.

Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayanlar Ne Yapabilir ?

Herhangi bir nedenle işten çıkan veya çıkarılan işçinin İŞKUR’dan işsizlik maaşı alabilmesi için aranan şartlardan biri de işveren tarafından SGK’ya bildirilen işten çıkış kodunun işsizlik maaşı almaya uygun olmasıdır.

Öte yandan bu yazı, işsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıkan veya çıkarılan yani gerçek fesih sebebi işsizlik maaşı almaya uygun olan, ancak işveren tarafından SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildirilmiş olanlar için yazılmıştır. Eğer işveren SGK’ya gerçek fesih nedenine ait işten çıkış kodunu bildirmişse o zaman yapacak birşey yok demektir.

Bazı İşverenler SGK’ya Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodu Bildiriyor

Bazı işverenler hatalı olarak SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildirebildiği gibi, maalesef bazı işverenler de geçerli veya haklı bir neden olmadan iş akdini feshettiği yani işten çıkardığı işçisi veya haklı nedenle iş akdini kendisi fesheden işçisiyle ilgili olarak, işçiye ihbar – kıdem tazminatı ödememek, işçinin işe iade davası açmasını önlemek gibi nedenlerle bilinçli olarak SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildiriyor. (Ayrıca pandemi nedeniyle getirilen fesih yasağı süresinde de idari para cezası ile karşı karşıya kalmamak için bazı işverenler de SGK’ya fesih yasağı kapsamına girmeyen işten çıkış kodunu bildirme yoluna gitmişlerdir.)

Bu durumda da işçinin sigortalılık süresi, prim gün sayısı yeterli olsa bile, SGK’ya bildirilen işten çıkış kodu uygun olmadığı için işsizlik maaşı alamıyor, yani mağdur oluyor. Dolayısıyla hatayla veya sadece kendisini düşünerek SGK’ya gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bildiren işveren işçinin engellediği diğer hakları yanında işsizlik maaşı alma hakkında da engel oluyor. 

İşverence SGK’ya Bildirilen Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayan İşçi Ne Yapabilir ?

İşsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıktıktan veya çıkarıldıktan sonra yani gerçek fesih sebebi işsizlik maaşı almaya uygun olduğunu düşünerek Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne işsizlik maaşı başvurusunda bulunan, diğer şartlar tuttuğu halde sırf SGK’ya bildirilen işten çıkış kodu uygun olmadığı için işsizlik maaşı başvurusu reddedilen işçilerin neler yapabileceği konusuna gelince, bu konuda izlenebilecek yollar aşağıda açıklanmıştır.

1- SGK’ya Bildirilmiş Olan Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Sağlanabilir

İşveren tarafından SGK’ya bildirilen gerçek fesih nedenine aykırı / hatalı işten çıkış kodunun düzeltilmesi sağlanabilir. Bunun için işverenle görüşülmeli, eğer işveren kabul eder ve SGK’ya daha önce bildirmiş olduğu işten çıkış kodunun değişikliğini yaptırırsa, bu değişiklikten sonra işsizlik maaşı başvurusunu reddetmiş olan İŞKUR’a itirazda bulunulmalıdır.

Eğer işveren işten çıkış kodunu düzelttirmeyi kabul etmezse, aşağıdaki durumlardan bir veya birkaçının varlığı halinde işsizlik maaşı başvurusunu reddetmiş olan İŞKUR’a itirazda bulunulabilir.

2- Somut Belgelerle İŞKUR’a İtirazda Bulunulabilir

Bu konudaki ikinci seçenek, işveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan gerçek fesih nedenine aykırı / hatalı işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı başvurusu reddedilmiş olan işçinin, gerçek fesih nedenini gösterir somut belgelerle birlikte İŞKUR’a itirazda bulunmasıdır. Bu somut belgelerin neler olabileceği aşağıda örnek olarak belirtilmiştir.

•İşveren tarafından ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödemesi yapılmışsa bu ödemeye ait banka dekontu, ücret bordrosu.

•Fesih tarihinden önce düzenlenmiş olması kaydıyla, iş sözleşmesinin işverence 4447/51. madde kapsamında feshedildiğini yani feshin ihbar önellerine uygun yapıldığını gösterir yazısı. (İşverenin işçiye fesih bildirimini yaparak ihbar süresini başlattığı yazı, ihbar öneli süresinde iş arama izni verildiğine ilişkin yazı, ihbar tazminatının peşin ödendiğine dair banka dekontu, makbuzu, bordro v.s.)

•İşten çıkış nedeni askerlik olduğu halde, işveren tarafından SGK’ya askerlik dışında başka herhangi bir fesih nedenine ait işten çıkış kodu bildirilmişse, varsa işveren tarafından ilgiliye yapılan askerlik gerekçesiyle yazılı fesih bildirimi, işçi tarafından işverene verilen askerlik gerekçesiyle iş sözleşmesinin sona ermesini istediğine dair dilekçe, askerlik nedeniyle feshe bağlı kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu gibi belgeler.

•İş mahkemeleri tarafından feshin kanun kapsamında yapıldığını gösterir kesinleşmiş mahkeme kararı.

•Feshin kanun kapsamında yapıldığını gösterir arabuluculuk tutanağı.

•İş sözleşmesinin işçi tarafından 4857/24. maddesinde yer alan haklı nedenlerle feshedildiğini gösterir noter ihtarnamesi.

Yukarıda örnek olarak belirtilen belgelerle işçi tarafından yapılan itiraz İŞKUR tarafından değerlendirilmekte, değerlendirme sonucunda işçinin işsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıktığı veya çıkarıldığı yani fesih nedeninin işsizlik maaşı ödenmesine uygun olduğu anlaşılırsa işçinin işsizlik maaşı talebi kabul edilmektedir.

Aşağıda Belirtilen Durumlarda İŞKUR Mahkeme Kararı İstemektedir

İşveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı talebi reddedilen işçi, elinde işveren tarafından ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödendiğine dair belgelerle İŞKUR’ başvurarak itirazda bulunsa bile, işveren tarafından fesih nedenine gerekçe olarak İŞKUR’a aşağıdaki belgelerden biri verilmişse, İŞKUR işveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe uygun olmadığını tespit açısından konuya ilişkin gerçek fesih nedenini gösterir mahkeme kararı istemektedir;

•İşçinin istifa ettiğine dair dilekçesi.

•İşçi – işveren arasında yapılmış ikale sözleşmesi

•İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri davranışta bulunduğuna dair tutanak.